Campanula, czyli dzwoneczek, swoim wdziękiem zachwyca wiele osób. Kojarzony z baśniami oraz wróżkami, spotykany jest powszechnie w barwie fioletowej. Jego delikatne kwiaty nadają romantycznego nastroju wnętrzom oraz tarasom. Roślina oprócz zachwycającego wyglądu zachęca w sobie łatwą uprawą. Podpowiadamy jak prawidłowo dbać o dzwonki.

Campanula — pochodzenia

Campanula należy do rodziny Camoanulaceae. W niej znajdziemy około 80 różnych gatunków roślin, z ponad 2400 podgatunkami. Są to zarówno odmiany doniczkowe, jak i ogrodowe. Dzisiaj kwiaty dzwonka można znaleźć w każdym kraju i na każdym kontynencie, oprócz Antarktydy. Największa różnorodność gatunków występuje w umiarkowanej strefie klimatycznej oraz w rejonach Morza Śródziemnego – aż 200 odmian.

Dzwonek jest byliną, która powszechnie występuje również w Polsce. Ze względu na niską cenę jest atrakcyjny dla większości osób. Popularną odmianą jest dzwonek szerokolistny (z łac. Campanula latifolia). Dalej bardzo znaną odmianą jest dzwonek dalmatyński (z łac. campanula portenschlagiana).

Dzwonki campanula — charakterystyka i gatunki

Dzwonki to rośliny zielne, w większości będące bylinami. Występują także w formie dwuletniej i jednorocznej. Ich liście są całkowicie zielone, a pokrój wysoki i kępkowy. Na tle innych roślin wyróżniają się szybkim tempem wzrostu. Najpiękniejszą częścią campanuli są oczywiście kwiaty. Przyjmują one kształt dzwonka. W zależności od odmiany gatunkowej mogą mieć formę podłużną, gwieździstą lub urną. W większości spotykanym kolorem jest odcień niebieskiego i fioletu. Choć dostępne są także w kolorze różowym lub białym.

Pod względem wysokości i okresu kwitnienia, poszczególne gatunki różnią się od siebie. Znajomość ich odmian pozwoli nam dobrać idealnie przystosowane do klimatu jednostki, które ozdobią nasz ogród.

W naszej strefie klimatycznej wyróżnia się grupy:

• Dzwonek szerokolistny (Campanula latifolia) – wzrasta do 80-150 cm. Kwitnie białymi lub fioletowo-niebieskimi kwiatami.  Czas kwitnienia przypada od czerwca do początku sierpnia. Jego odmianą jest dzwonek brzoskwiniolistny (Campanula perscifolia), kwitnący na biało i niebiesko.
• Dzwonek kremowy (Campanula lactiflora) –  łodygi, na których zebrane są spore grona kwiatów, dorastają do półtora metra. Występują w odcieniu bieli, różu i fioletu. Znaną odmianą jest dzwonek skupiony (Campanula glomerata) o gęsto zarośniętym kwieciu i wzroście do 60 cm.
• Dzwonek kobiercowaty, zwany również dywanowym – dzwonki z tej grupy są kwiatami niskimi. Kwitną od maja do września. Do jego odmian zalicza się dzwonek karpacki (campanula carpatica) czy dzwonek dalmatyński (Campanula portenschlagina). Ten ostatni jest odmianą wzrastającą na 15-20 cm, co w gęstym nasadzeniu przypomina kwiatowy dywan. Wyróżniają go ciemnozielone liście i połyskujące, lila niebieskie kwiaty.

Dzwonki w doniczce — stanowisko, pielęgnacja, nawożenie

Kwiaty dzwonki, do prawidłowego rozwoju w domu, wymagają dużo, rozproszonego światła. Najlepiej czują się w oknach o ekspozycji wschodniej, co jest istotne, ponieważ nie lubią upałów. Wbrew powszechnemu uznaniu, campanula lubi chłodne miejsca, gdzie maksymalna temperatura osiąga 15° C. Wyższa temperatura przyczynia się do szybkiego przekwitnięcia, a nawet poparzenia płatków. Najdogodniejszym miejscem może okazać się zacieniony balkon lub taras. Mimo że roślina preferuje chłód, to zbyt mocny przeciąg może przyczynić się do zrzucenia kwiatów i braku wzrostu nowych pąków. Na uwadze powinny mieć to szczególnie osoby, które dzwonki eksponują w doniczkach wiszących. Należy pamiętać wówczas o odpowiednim osłonięciu rośliny przed wiatrem.

Pod dzwonki doniczkowe preferowane jest podłoże wilgotne, ale nie podmokłe. Woda nie może stać w doniczce ani podstawce. Dzwonki w doniczkach należy podlewać dwa razy w tygodniu. Najlepiej doniczkę zanurzyć w pojemniku z wodą na minutę. Unikniemy wtedy przelania, a sama roślina pobierze tyle płynu ile jej potrzeba. Z drugiej strony nie wolno doprowadzić do przesuszenia rośliny. Krótkotrwałe susze jest w stanie znieść tylko dzwonek dalmatyński. Podłoże powinno być bogate w minerały i przepuszczalne. Preferowany jest odczyn lekko zasadowy. Można dodać do niego drobne grysy marmurowe lub drobno skruszone skorupki jaj. Dodatki w tej postaci zapewnią lepszą przepuszczalność ziemi.

Campanula nie jest specjalnie podatna na choroby. Przeważnie atakuje ją tylko tzw. rdza, czyli choroba objawiająca się rdzawo kolorową plamą na liściach. Za to przypadła do gustu szkodnikom, takim jak ślimaki. Zaleca się sporadyczne przeglądanie rabat w celu wyeliminowania tych szkodników.

W sezonie kwitnięcia dzwonkom podaje się nawóz przeznaczony do takich roślin. Czynnością wspomagającą wzrost rośliny jest również regularne usuwanie zwiędłych części kwiatów. Po przekwitnięciu wypuszczają nowe pąki, powtarzając ten cykl do zakończenia sezonu. Należy postępować jednak ostrożnie, ponieważ rośliny te mają delikatne gałązki i łatwo odłamać cały pęd. Używa się w tym celu małych nożyczek, np. do paznokci.

Dzwonek dalmatyński clockwise — odmiana idealna do ogrodu

Odmianą niewrażliwą na letnie kaprysy pogodowe jest właśnie dzwonek dalmatyński clockwise. Jest zdolny do utrzymania się na pełnym słońcu i w przesuszonej ziemi. Kupionego w doniczce spokojnie można umieścić w gruncie bez konieczności wykopywania na sezon zimowy. Roślina przetrwa warunki, jakie serwuje zima, natomiast może wymagać od nas dodatkowej ochrony.

Można okryć go na ten czas włókniną lub w chwili sadzenia wybrać miejsce pod iglakami. W czasie mrozów gałęzie drzew iglastych okryją dzwonki, zapewniając ochronę przed przewianiem. Kwiaty dzwonki nadają się również do ogrodów skalnych, gdzie poziom wody jest znacznie niższy. Nada się do tworzenia rabat oraz rozległych dywanów kwiatowych. Atrakcyjną formą jest nasadzanie przy murkach, gdzie jest zwisający. Możemy nawet spróbować uprawy na polu, pod warunkiem, że mieszkamy w najcieplejszej części kraju.

Od strony wizualnej jest rośliną o niebieskich kwiatach. Rozrasta się w sposób przypominający poduszki – gęsto i nisko. Dorasta do maksymalnie 15-20 cm. Intensywności koloru podbijają ciemnozielone listki. Zwykle kwitnie obficie od czerwca do sierpnia. Odpowiednio zadbany, po usunięciu zwiędłych pąków, może ponowić wykwit do września.

Campanula — zimowanie

Jak już wspomniano, odmiana dalmatyńska nie potrzebuje szczególnej troski zimą. Jest w stanie przetrwać przy mrozie -25° C. Inaczej ma się sprawa odnośnie do pozostałych gatunków dzwonków. Jest to pewnego rodzaju wyzwanie, zwłaszcza jeśli pod opieką mamy kilka różnych odmian. Przykładowo dzwonek włoski wymaga minimalnej temperatury 12° C. Z kolei odmiana hylodgensis jest w stanie przetrwać już w 4° C. Przy posiadaniu większej ilości gatunków campanuli optymalne staje się zapewnienie temperatury powyżej 8-10° C.  Wspólnym czynnikiem potrzebnym każdej z odmian jest ciągły dostęp do jasnego oświetlenia oraz ograniczone nawadnianie.

Dzwonek kwiaty — przycinanie i rozmnażanie

Pędy dzwonków doniczkowych należy przycinać na wiosnę. Odcina się wówczas 1/2 lub 2/3 długości łodygi. W rezultacie roślina rozrasta się i wydaje więcej kwiatów. Odpowiednio zadbane dzwonki przetrzymują nawet do 3 lat. Po tym okresie można zauważyć zdrewniałe łodygi. Jest to idealny moment, jeśli chcemy rozmnożyć campanulę. Takie gałęzie odcinamy wówczas i umieszczamy w wodzie. Z reguły szybko wypuszczają korzenie, natomiast nie wolno doprowadzić do ich przesuszenia. Wytworzone korzenie można rozdzielić na kilka sztuk, aby otrzymać więcej sadzonek. Odpowiednio przygotowane należy umieścić w doniczce, jeśli wzrośnie, można przesadzić również do gruntu. Oczywiście do rozmnażania nadadzą się także młode pędy boczne. Są one natomiast delikatniejsze w stosunku do tych z rośliny kilkuletniej.

Drugim sposobem jest wysiew z nasion byliny. Proces realizuje się na wiosnę lub na jesień. Nasiona byliny nie wysiewa się bezpośrednio do gruntu, tylko do doniczki. Pierwsze kiełki zauważalne się po 2-3 tygodniach. Przed przesadzeniem do większej docelowej donicy lub do gruntu, powinniśmy pozwolić na swobodny wzrost rośliny. Minimalny pułap, aby zacząć przesadzanie to 10 cm.

Dzwonek kwiaty — zastosowanie

Dzwonki są pięknym dodatkiem ogrodowym przy płotach, murkach i ogrodach wieloletnich. Nada się do obsadzania terenów dzikorosnących, dodając romantycznego akcentu. Zwłaszcza jeśli posadzi się je na łąkach kwietnych, umilą spacer lub czas spędzony na pikniku. Nadaje się do ogrodów wiejskich oraz stylizowanych na klimaty górskie. Niskie odmiany dobrze komponują się w połączeniu ze skalniakami lub pojedynczymi głazami. Wyglądem nadają klimat retro, nieco staromodny, dlatego świetnie będą się prezentować z innymi „starymi” roślinami jak np. róże.

Nadają się na kwiaty cięte, zwłaszcza odmiany o dłuższych łodygach. Kompozycjom kwiatowym nadadzą baśniowego wyglądu. Z jednej strony bukiet może przyjąć delikatną formę białych kwiatów w kształcie podłużnego dzwonka. Z drugiej, można wykonać kompozycję o mocnym charakterze, wykorzystując ciemne, nieco gwieździste pąki.

Dzwonek kwiaty — wierzenia i legendy

Nic dziwnego, że dzięki kwiatom w kształcie dzwoneczków znalazł miejsce w wielu wierzeniach. Młodym osobom może kojarzyć się z baśniowymi postaciami elfów i wróżek. Jednak ciekawa jest też rzymska legenda. Mówi ona, że campanula powstała przypadkowo. Przyczynić do tego miała się Wenus, która zgubiła lustro odbijające tylko piękne rzeczy. Zgubę znalazł pewnego dnia pasterz, od którego miał odebrać ją Amor. Gdy znalazca odmówił wydania lustra, doszło do szarpaniny, w wyniku czego zostało rozbite. Drobinki rozbitego lustra miały się wówczas zamienić w kwiaty, zwane dziś dzwonkami.

Uznaje się je za symbol wdzięczności. W niektórych miejscach popularny jest zwyczaj przygotowywania bukietów z campanuli w ramach wyrażenia podziękowania dla bliskich. Zastosowanie dzwonków świetnie sprawdza się jako prezent na okazje typu Dzień Nauczyciela czy imieniny.

Dzwonki są powiązane z zodiakalnymi Bliźniętami. Świadczą o romantycznym charakterze osób spod tego znaku. Wierzy się, że sen o zbieraniu kwiatów dzwonków zwiastuje nową miłość.