Wiśnia należy do rodziny różowatych. W tej samej rodzinie znajduje się też jabłoń, malina, śliwa i czereśnia. W stanie dzikim występuje wiele gatunków wiśni. Część z nich posłużyła do stworzenia odmian uprawianych powszechnie na terenie kraju. W Polsce spotkać można wiśnię karłowatą i ptasią. Mają one bardzo małe, kwaśne owoce i niewielkie nasiona.

Krótki opis rośliny

W uprawie najczęściej spotyka się hodowlane odmiany wiśni (Prunus cerasus). Rośliny różnią się między sobą siłą wzrostu, odpornością na choroby, wielkością i smakiem owoców. Wiśnia to niewielkie drzewo, które nie przekracza 20 m wysokości. Liście są jajowate z ząbkowaniem. Kwiaty typowe dla rodziny różowatych, mają 5 płatków korony. Przeważnie kwiaty mają kolor biały, istnieją ozdobne rośliny o kwiatach różowych. Wiśnia tworzy smaczne owoce, to tak zwane pestkowce. Miąższ jest kwaskowy, a w środku znajduje się pestka. Pestkami nazywa się nasiona rośliny.

Wymagania uprawowe wiśni

Wiśnia potrzebuje żyznej i zasobnej w składniki pokarmowe gleby. Trzeba ją nawozić i nawadniać w okresie intensywnego wzrostu. Do nawożenia wykorzystuje się nawozy mineralne lub organiczne. Roślina dobrze rośnie, jeśli ziemia została wzbogacona obornikiem. Stanowisko pod uprawę wiśni powinno być słoneczne i ciepłe. Niektóre odmiany wiśni są bardziej wrażliwe na mrozy i mogą przemarzać. Z tego powodu lepiej unikać miejsc przewiewnych.

Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie wiśni

Oprócz podlewania i nawożenia wiśnia wymaga cięcia gałęzi. Pobudza to kwitnienie i owocowanie drzewa. Cięcie należy wykonać latem, po owocowaniu. Na wiosnę wycina się stare i schorowane gałęzie, a także dzikie przyrosty, które osłabiają kondycję rośliny. Można wykonywać jeszcze cięcie prześwietlające, jeśli korona drzewa jest zbyt gęsta. Te zabiegi sprawiają, że roślina owocuje obficiej, lepiej radzi sobie z chorobami i ze szkodnikami, które mogą ją atakować.

Najczęstsze choroby wiśni

Wiśnia jest rośliną, która dosyć często choruje. Większość chorób wywoływana jest przez patogeny grzybowe. Dają one charakterystyczne objawy na liściach, pędach i na kwiatach wiśni. Jak rozpoznać podstawowe choroby wiśni?

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych

To najgroźniejsza choroba wiśni. Jest bardzo częsta i występuje też na śliwach i czereśniach. Chorobę wywołuje grzyb z rzędu workowców. Choroba jest specyficzna i dotyczy każdej części rośliny, zarówno liści, jak i kwiatów wiśni. Charakterystycznym objawem jest zgorzel kwiatów. Objawia się brunatnieniem i zamieraniem płatków kwiatowych. Z takiego organu nie wytworzą się owoce. Duże porażenie drzewa może grozić brakiem owoców lub owocami słabej jakości, na których wystąpią plamy. Ważny jest przegląd rośliny, aby trafić w najlepszy okres wykonania zabiegu. Dzięki temu można uratować plon. Choroba jest niebezpieczna dla całej rośliny. Na zainfekowanych kwiatach i liściach pojawia się nalot pleśniowy, który silnie zarodnikuje. Strzępki grzyba wnikają w głąb pędu i powodują zgorzel drewna.

Jak zwalczać brunatną zgniliznę drzew pestkowych?

Choroba jest trudna do zwalczania, ale istnieją skuteczne środki ochrony roślin, które likwidują grzyba. Bardzo duże znaczenie ma termin wykonywania oprysku wiśni. Wszystkie najgroźniejsze choroby wiśni i czereśni powinny być zwalczane chemiczne. Porady w zapobieganiu powstawania choroby obejmują też szereg działań profilaktycznych. Najważniejsze jest usuwanie porażonych owoców z drzewa. Mogą być one źródłem zachorowania wiśni w roku kolejnym. Wszystkie liście spod drzewa trzeba dokładnie wygrabić i zutylizować. Liście porażonych roślin nie mogą być kompostowane. Grzyb zimuje w resztkach roślinnych. Zabiegi przeprowadza się w przypadku wystąpienia pierwszych objawów chorobowych, dlatego ważny jest przegląd roślin. Dobra kondycja roślin zwiększa ich odporność na choroby, podobnie działają nawozy do roślin i regularne cięcie.

Drobna plamistość liści drzew pestkowych

To druga z najczęstszych chorób wiśni i innych drzew pestkowych. Występuje popularnie na terenie całego kraju. Jest łatwa do identyfikacji, bo na liściach pojawiają się specyficzne objawy. Na początku na blaszce liściowej widoczne są drobne plamki, które z czasem ulegają powiększeniu. W czasie wilgotnej pogody na liściach powstają zarodniki. Łatwo przenoszą się na pozostałe części wiśni. Choroba jest niebezpieczna, bo porażone liście odpadają. Roślina traci aparat asymilacyjnych, nie wytwarza składników pokarmowych i jest w słabej kondycji. Pojawienie się choroby w uprawie wymaga zastosowania oprysków wiśni. Drobną plamistość zwalcza się fungicydami, są one bardzo skuteczne w ochronie roślin.

Dziurkowatość liści wiśni

Choroba również pojawia się na blaszce liściowej. Na początku są to malutkie plamki, które z czasem czernieją. Tkanka w środku wypada i powstają otworki. Na tę chorobę działają te same preparaty, które służą do zwalczania drobnej plamistości liści. Różnica między tymi dwoma chorobami jest łatwa do rozróżnienia. W dziurkowatości na blaszce tworzą się dziurki, w plamistości to zjawisko nie występuje. Porażone owoce też mają plamy, są one nieliczne, ale obniżają walory owoców.

Działania profilaktyczne i oprysk wiśni

Profilaktyka jest bardzo ważna w ochronie sadów wiśniowych przed chorobami blaszek liściowych. Zarówno plamistość, jak i dziurkowatość może doprowadzić drzewa pestkowe do defoliacji. To całkowite opadniecie liści. Niezwykle groźne dla plonowania. Liście, które spadną na ziemię, będą źródłem infekcji w kolejnych latach. W przypadku zaobserwowania pierwszych objawów wykonuje się opryski wiśni.

Leukostomoza

Choroba grzybowa, która najczęściej występuje w sadach brzoskwiniowych. Na ogół nie ma dużego znaczenia w uprawie innych pestkowych. Objawy najczęściej pojawiają się na starszych gałęziach roślin i są to drobne wzniesienia na korze. Przy wilgotnej pogodzie na roślinie pojawiają się zarodniki i strzępki grzyba, którymi są spiralne, śluzowate twory.

Profilaktyka i ochrona przed leukostomozą

Porażone części roślin należy usuwać i palić. Działania zapobiegawcze to utrzymywanie drzew w dobrej kondycji. Dobrze sprawdzą się też nawozy do roślin. W przypadku wystąpienia objawów chorobowych wykonuje się oprysk wiśni. Zaleca się robić to preparatami chemicznymi, które dozwolone są w danym sezonie. Nasiona, z których pozyskuje się podkładki drzew owocowych, powinny być zaprawione fungicydem. Warto też wybierać gatunki odporne na chorobę.

Ogólne porady, które chronią przed chorobami i szkodnikami w sadzie

W uprawie drzew owocowych ważne jest właściwe stanowisko. Rośliny lepiej rosną na ziemiach zasobnych i lekkich. Drzewa owocowe nie znoszą wysokiego poziomu wód gruntowych, osłabia to ich kondycje i grozi gniciem korzeni. Ziemia w sadzie powinna być odchwaszczona.

W ochronie przed szkodnikami bardzo pomoce są owady drapieżne. Aby zachęcić owady dobroczynne do zamieszkania w sadzie, warto zadbać o bioróżnorodność. W tym celu w okolicy drzew owocowych sadzi się kwitnące rośliny. Mogą to być cebulki lub nasiona kwiatów. Kwitnące cebulki będą wabić owady zapylające oraz dorosłe formy pożytecznych larw. To więc podwójna korzyść. Rośliny będą lepiej owocować i będą chronione przed szkodnikami czereśni i wiśni.

Sady powinno się monitorować już od początku pojawienia się liści. Objawy pierwszych chorób zauważalne są już w maju. Pozwoli to określić optymalny okres wykonania zabiegu na drzewach pestkowych. W tym celu przegląda się stan kwiatów wiśni, pędów i blaszek liściowych. Wszelkie plamki i zmiany barwy powinny być sygnałem, że dzieje się coś złego. Opryski wiśni muszą być przeprowadzane podczas suchej i ciepłej pogody. Należy robić to wieczorem, kiedy nie będzie już pszczół. Zabiegi chemiczne mogą być bardzo niekorzystne dla owadów zapylających. Nawozy do roślin powinny być używane jedynie w sezonie wegetacyjnym.

Przed nastąpieniem okresu spoczynku trzeba zaprzestać nawożenia. Dotyczy to nawozów sztucznych i organicznych. Najgroźniejsze choroby wiśni powinny być bezwzględnie tępione, zwłaszcza w sadach towarowych. W ekologicznych uprawach stosuje się głównie działania profilaktyczne i uprawia się odmiany odporne na choroby. Najczęstsze choroby wiśni mogą być problemem w uprawach organicznych. Utrzymywanie sadu w dobrej kondycji niweluje skutki wystąpienia grzybów.

Szkodniki wiśni

Na roślinach pojawiają się często szkodniki. Są odpowiedzialne za uszkodzenia liści lub owoców. Często spotyka się wiśnie i czereśnie z niemiłą niespodzianką w środku.

Nasionnica trześniówka

To muchówka, która składa jaja do środka wiśni. To główny szkodnik czereśni, ale występuje też na wiśni. Dorosły owad ma postać czarnej muszki, jest niewielki i ma specyficzną żółtą opaskę na odwłoku. Duże nasilenie larw owada sprawia, że czereśnie i wiśnie są robaczywe i niezbyt chętnie zjadane. Opryski wiśni i czereśni wykonuje się po stwierdzeniu obecności owadów dorosłych.

Mszyce

Mszyce to powszechnie szkodniki roślin, występują całymi koloniami na różnych drzewach pestkowych. Zwykle pojawiają się na najmłodszych pędach już w okresie kwitnienia i rozwoju liści. Mszyce trzeba zwalczać, bo osłabiają kondycję roślin. Okres wykonywania zabiegu to pojawienie się dużej kolonii na drzewie.

Śluzownica ciemna

To niewielka błonkówka, jej larwy szkieletują liście. Wkrótce całe pędy mogą ulec ogołoceniu. Larwy pokryte są charakterystycznym czarnym śluzem. Przy małym nasileniu żerowania szkodnika można odrywać gałązki i utylizować je. Opryski wiśni wykonuje się tylko przy dużym nasileniu larw.

Ptaki

Ptaki często lubują się w wiśniach. Zjadają całe owoce i potrafią zrobić bałagan w sadzie. W ochronie drzew przed ptakami stosuje się odstraszacze dźwiękowe. Można zakrywać drzewa siatkami, które utrudniają ptakom dostęp do owoców. To metoda popularna w sadach towarowych, stosowana na wiśniach i czereśniach, które są przysmakiem szpaków.

Przędziorki

Niewielkie pajęczaki mogą występować na spodniej stronie blaszki liściowej. Uszkadzają roślinę, tworząc maleńkie dziurki. Obecność małych niteczek na liściach świadczy o obecności przędziorków. Warto wykonać zabieg chemiczny, aby chronić liście.